Bireysel Gelişim Hedeflerinize Ulaşın

Çok yakın bir geçmişte formel bir geribildirim deneyimi yaşadınız; belki bir yönetici geliştirme programına katıldınız, belki performans değerlendirmeniz yapıldı, ya da 360 derecelik geribildirim araçları işletildi ve siz üstlerinizden, eş düzeylerinizden ve astlarınızdan bazı davranışlarınızı değiştirmeniz ya da bazı konularda becerilerinizi geliştirmeniz gerektiğini öğrendiniz. Daha iyi olmak için kendinize hedefler belirlediniz ve en kısa zamanda bunlar üzerinde çalışmaya başlamayı çok istiyorsunuz. Bu eğitim yöneticilik becerilerini­zi geliştirme çabalarınızı sürdürürken kullanacağınız üç stratejiden söz etmektedir: işyerinde ve işyeri dışında sizi zorlayacak işler üst­lenmek, spesifik beceriler için eğitim almak ve çabalarınıza destek olabilecek kişilerle ilişkiler kurmak.

Hedeflerinize Nasıl Ulaşacaksınız?

Araştırmalardan ve uygulamalardan biliyoruz ki, bir geribildirim deneyi­minin hemen ardından kendisine hedef belirleyen ve bunları gerçekleştir­mek için çalışmaya başlayan kişilerin, güçlü yönlerinden gerektiğince ya­rarlanmaları ve gelişime yönelik verimli bir süreç yaşamaları olasılığı da­ha büyük olmaktadır. Öğrenme, gelişme ve değişme yolundaki tüm çaba­larda sonuna kadar yararlanılması gereken üç strateji bulunmaktadır:

1.   Zorlayıcı görevler üstlenmek. Hedefinize ulaşmanız açısından gerek­li beceri ve davranışlar üzerinde alıştırmalar yapmanız; hem de bunu önemli durumlarda yapmanız gerekecektir. Gerçek zamanlı alıştırma yapma olanaklarını en kolay bulabileceğiniz durumlar, şimdiki görevinizde ya da üstleneceğiniz yeni görevlerde yaşaya­cağınız zorluklar olacaktır.

2.   Hedeflediğiniz beceriler konusunda eğitim almak. Gelişim hedeflerinizle
kesinkes ilişkili spesifik alanlarda formel eğitim almak size yarar sağlayabilir. Daha doğrusu bir eğitim programına katılmayı düşün­meniz için en iyi zamanlardan biri budur; çünkü sizi gelişim hedef­lerinize yaklaştıracaklarını bildiğiniz için programda öğrendiklerini­ze işinizde uygulama konusunda çok daha hevesli olursunuz.

3. Geliştirici ilişkiler kurmak. Bu işi tek başınıza yapmaya çalışmazsa­nız, hedeflerinize ulaşma şansınızı artırmış olursunuz. Birlikte ve onlar aracılığı ile öğrenebileceğiniz insanların kimler olduğunu belirlemeli ve onlardan yardım almalısınız.

Zorlayıcı Görevler Üstlenmek

Bugüne kadar kariyerinizde başarılı olmanızı sağlayan konuların büyük bir kısmını nasıl öğrendiğinizi düşünün. Eğer siz, de çoğunluk içinde yer alıyorsanız, öğrendiklerinizin büyük bir bölümü gerçek iş de­neyimlerinizden kaynaklanmaktadır; örneğin bir iş sorununu çözmeye çalışmak ya da zor çalışanları yönetmek veya yeterince hazır olmadığınız sorumlulukları üstlenmek gibi. Sizi zorlayan bu işlerin çoğu önceden planlanmış değildir. Bunları yaşamak, ne yapacağınıza karar vermek zo­runda kalmış ve yaşadığınız bu deneyimlerden ders almışsınızdır.

Kendinize bir gelişim hedefi belirlediğinizde, sizi hedefinize ulaş­mak için çaba göstermeye zorlayacak türden farklı görevler üstlenmeye çalışmanızda yarar vardır. Bu, güçlü bir gelişim stratejisidir çünkü:

•  Geliştirmeye ve iyileştirmeye çalıştığınız beceri ve davranışları uy­gulama olanağı sağlar. İşi kendiniz yaparak; neyin işe yarayıp ne­yin işe yaramadığını görerek ve yeniden deneyerek öğrenirsiniz.

•  Sizi iyileşme yönünde motive eder. Eğer hedeflediğiniz beceri ve davranışlarınızı iyileştirmezseniz görevinizi iyi yapamama olasılı­ğınız vardır. Bu durumda gerek siz, gerekse diğer insanlar gelişim hedeflerinize ulaşmadığınızı açıkça göreceksiniz.

Gelişim hedefleriniz üzerinde çalışmanıza yardımcı olacak-türden görevler hangileridir? Yapılacak ilk iş hedefinizin aşağıdaki özellikleri ta­şıyıp taşımadığına karar vermek olmalıdır:

•  Hedefiniz, yeni bir liderlik yetkinliği, kariyerinizde bugüne kadar geliştirme gereği duymadığınız ya da fırsatı bulamadığınız bir beceri geliştirmek mi?

•  Daha önce geliştirmeye başladığınız, temel ilkelerini öğrendiğiniz
ve şimdi de becerilerinizi zenginleştirmek ve rafine etmek istedi­ğiniz bir liderlik kapasitesi mi?

•  Zayıf bir yönünüzü geliştirmek, şu andaki işinizde iyi yapmadığı­nız bir şeyi daha iyi yapar hale gelmek mi?

Eğer hedefiniz daha önce hiç kullanmadığınız bir yetkinlik geliştir­mek ya da var olan bir becerinizi zenginleştirmek ise bunun için gerekli beceri ve davranışları uygulama olanağını bulacağınız yeni görevler için araştırma yapmalısınız. Hedefiniz zayıf bir yönünüzü geliştirmek ise, sizi daha iyi olmaya zorlayacak güçlükler büyük olasılıkla şu andaki işinizin kapsamında da bulunmaktadır.

Yeni güçlükler aramak. Yeni güçlükler yeni liderlik yetkinliklerinin geliş­tirilmesine yardımcı olur. Yeni güçlüklerle mücadeleye başlamanın bir yolu, görev değiştirmektir. Ancak bunun kadar köklü değişimler gerektirmeyen başka yollar da vardır. Şu anda yaptığınız işe yeni sorumluluklar ekleyebilir ya da çalıştığınız kuruluş içinde veya dışında geçici işler üstlenebilirsiniz.

Aşağıdaki sayfada göreceğiniz tabloda gelişim hedefleri için üç örnek ver­dik ve her biri için kişiye hedefine ulaşma çabalarında yardımcı olabile­cek potansiyel yeni görevleri, yeni işleri ya da sorumlulukları ve geçici iş­leri sıraladık. Her insan ve her gelişim hedefi için sürekli gelişim açısın­dan gereken güçlükleri sağlayacak çok sayıda potansiyel iş bulunabilir. Sizin yapmanız gereken, hangi yeni güçlüklerin sizin gelişim hedefiniz açısından uygun olduklarına karar vermektir.

Gelişim Hedefi	Potansiyel Zorlayıcı Görev
Eş düzeyleri etkileme konusunda daha başarılı olmak.	Kuruluş içinde başka insanlarla çalışmanızı gerektiren kurmay nitelikli bir görev üstlenmek (örneğin insan kaynakları, bilişim sistemleri ya da finans gibi). Farklı departmanların çalışanlarından oluşan bir ekipte görev almak. Bir meslektaşınızın projesi için danışmanlık yapmak. Kuruluş ile ilgili bir konuda bir durum raporu yazmak. Kâr amacı gütmeyen bir kuruluşun yönetiminde görev almak.
Geniş, stratejik bir bakış açısı geliştirmek.	Üst düzey bir yöneticinin yardımcılığını üstlenmek. Planlama bölümünde geçici bir görev üstlenmek. Pazardaki yeni bir trendi özetleyip üst yönetime sunmak. Zor bir işin üstesinden gelmeye çalışan bir ekipte görev almak. Biriminiz için beş yıllık bir iş planı hazırlamak.
Yetenekli insanları tanımak.	Kuruluş içinde yeni bir birim, grup, ya da departman açma işini üstlenmek Bir iş fuarında şirketi temsil etmek. Bir değerlendirme merkezinde değerlendirici olarak ders vermek. Yeni elemanların oryantasyonundan sorumlu olmak. Bir gençlik kuruluşunu yönetmeye gönüllü olmak,

 

Var olan güçlüklere odaklanmak. Bazen de şu andaki görev kapsamında­ki güçlükler ile yeterince başa çıkılamadığı için gelişim hedefleri belirlenir. Şu anda yaptığınız iş öğrenme ve gelişme fırsatlarını barındırmakta ancak siz bunlardan yararlanamamaktasınızdır. İnsanoğlunun doğal eğilimleri si­zi birtakım fırsatlardan kaçınmaya yöneltmiş olabilir (örneğin yalnız başına çalışmayı tercih ettiğiniz için eş düzeylerinizle ilişkiler kurmayı istememek; iletişim becerilerinizin zayıf olması nedeniyle sunuşlar yapmaktan kaçın­mak gibi). Ya da kuruluşunuzun yöneticilerden neler beklediğini (örneğin astlarını yetiştirmenin, yöneticinin görevinin önemli bir parçası olduğunu) bilmeyebilirsiniz. Bu tür hedefler için şu andaki işinizin kapsamında bulu­nan güçlüklerle daha iyi başa çıkabilmenizi sağlayacak yeni beceri ve davranışlar üzerinde nasıl çalışacağınızı öğrenmeniz gerekir. Aşağıda yer alan tablo da bu konuda bazı örnekler vermektedir.

 

Gelişim Hedefi	Şu Andaki Görevin Potansiyel Güçlükleri
Daha kararlı hareket etmek.	Şu anda masanızda bekleyen iki önemli konuda karar vermek için kendinize bir hafta süre tanıyın. Hangi tür kararların hızlı ve doğruya yakın tepkiler; hangi tür kararların daha yavaş, daha kesin tepkiler gerektirdiğini açıklığa kavuşturun: verdiğiniz her kararı bu iki gruptan birine dahil etmeye çalışın. Son birkaç ay içinde göz ardı ettiğiniz iki konu belirleyin ve bunlar için girişimde bulunun.
Astlarınızı geliştirme konusunda daha başardı olmak.	Kişisel bir gelişim planı hazırlama amacıyla her bir elemanınız ile ayrı ayrı çalışmak. Performans sorunları yaşayan iki elemanınıza koçluk yapmak. Sorumluluklarınızdan bir kısmını potansiyeli yüksek iki elemanınıza devretmek ve onlara performansları ile ilgili geribildirim vermek.
Daha az baskıcı ve başkalarının katkılarına daha açık olmak.	Personel toplantılarında katılımcılardan görüşlerini paylaşmalarını isteyin ve onların bakış açısını anlamaya çalışın. Önemli bir kararın verilmesi işini güvendiğiniz bir elemanınıza devredin ve onun kararını destekleyin. Gelecek iki ay içinde alınması gereken iki önemli karar belirleyin ve kararın alınmasında yaygın bir katılım sağlamaya çalışın

 

Hedeflediğiniz Beceriler Konusunda Eğitim Almak

Sizi zorlayacak birtakım görevler seçmenin yanı sıra eğitim fırsatla­rını da araştırmanızda yarar olacaktır. Eğitim programları en çok, gelişim hedefinize ulaşmanızda size yardımcı olacak spesifik bir beceri belirledi­ğiniz zaman işe yararlar. Örneğin eğer hedefiniz eş düzeylerinizi etkileme konusunda daha iyi olmak ise, pazarlık becerilerinizi geliştirmeniz bu he­definize ulaşmanızda size yardımcı olabilir.

Eğitim programları aynı zamanda yeni becerileriniz üzerinde alıştır­malar yapabileceğiniz güvenli birer ortam sağlar. Bu önemli bir konudur çünkü arkanızda birilerinin desteğini hissettiğinizde, alışkın olmadığınız davranışlar üzerinde denemeler yapmak daha kolay olur. Güvenli bir or­tamda alıştırmalar yapmak aynı zamanda size, sorun yaratmayacak bir ortamda hata yapabilme olanağını da verir. Örneğin olumsuz geribildi­rim verme konusunda kendinize güvenemiyorsanız, bu beceri üzerinde alıştırma yapmak açısından eğitim programı güvenli bir ortamdır.

Bir eğitim programının size gelişim hedeflerinize ulaşma konusun­da nasıl yardımcı olabileceğini değerlendirirken kendinize sormanız gere­ken sorulardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

(1) Hangi becerilerin gerekli olduğunu nasıl saptayabilirim?

Hedefinize ulaşmanız için gerekli olan becerilerin hangileri olduğunu görmek bazen kolaydır. Eğer iyi bir konuşmacı olmak istiyorsanız sunuş becerileri kesinlikle gereklidir. Öte yandan bazen de hedefinize ulaşmak için çalışmaya başlamadan önce bir beceri eksikliğini göremediğiniz du­rumlar olabilir. Örneğin müşterilerinize karşı daha duyarlı olmayı istiyor olabilirsiniz. Ne var ki, bunu gerçekleştirmek için birtakım önlemler uygu­lamaya başladığınızda iş yükünüzün son derece arttığını ve temel zaman yönetimi becerileri hakkında hiçbir şey bilmediğinizi fark edebilirsiniz. Başlangıçta hedefinize ulaşmak açısından böyle bir beceri türünün gerekli olduğunu görememiştiniz. Bu nedenle gelişim hedefinizi ilk belirlediğinizde size gerekli olabileceği açıkça görülen temel becerileri araştırın, ancak yolunuzda ilerlerken nerelerde takıldığınıza da dikkat edin; bu noktalar bazı spesifik beceri iyileştirmelerinin gerekli olduğunun işaretleri olabilir.

(2)Hedefe yönelik eğitim programları ile en iyi geliştirilebilecek be­ceri türleri hangileridir?

Hedefe yönelik eğitimler, en çok, örneğin başkalarına geribildirim vermek, iş devretmek, proje yönetimi, başka insanlara koçluk yapmak, sunuş yapmak ve açık iletişimi sağlamak gibi spesifik beceri gruplarının geliştirilmesinde etkilidir. Bu tür eğitim programları örneğin liderlik geli­şimi programları, gibi daha üst düzeyde daha çeşitli gelişim alanlarının ele alındığı eğitimlerden ayrı tutulmalıdır.

(3) Bu becerileri geliştirmek için nereye gidebilirim?

Seçtiğiniz eğitim programı, spesifik bir beceriyi geliştirmek için ge­rek duyduğunuz türden bilgilerin bire bir verildiği bir program olmalıdır. Eğitim gereksinimlerinizi saptamak için konu ile ilgili literatürden yarar­lanabilirsiniz. Eğer çalıştığınız kuruluşun bir şirket üniversitesi ya da bir eğitim ve geliştirme grubu var ise onlar da size yardımcı olabilir. Seçeceğiniz program sizin için en azından şunları yapabilmelidir:

•  Geliştirmek istediğiniz beceri üzerinde çalışmanızı sağlayacak ye­ni araç ve stratejileri vermelidir.

•  Program süresinde simülasyon çalışması ya da tehdit edici olma­yan başka bir durum içinde söz konusu beceri üzerinde alıştırma­lar yapma olanağını sağlamalıdır.

•  Sizin söz konusu beceride ustalaşma çabalarınıza ilişkin görüş verebilecek eğitimcilerden ve diğer katılımcılardan spesifik geribildirim almanızı sağlamalıdır.

•  İşinize döndükten sonra bu beceri üzerinde alıştırmalar yapma olanakları konusunda öneriler getirmelidir.

Geliştirici İlişkiler Kurmak

Gelişim hedeflerinize ulaşma yolunda çaba gösterirken size yardım­cı olacak insanlara gereksiniminiz olacaktır. Öğrenme ve değişme çabala­rınızda diğer insanların oynayabileceği bir düzine spesifik rol vardır:

Değerlendirme Rolleri - size kendinizle ilgili veri ve bilgi sağlarlar.

•  Geribildirim sağlayıcı: Siz yeni beceriler öğrenmeye ya da yeni dav­ranışlar denemeye çalışırken size gelişmenizle ilgili günlük ve sü­rekli geribildirim verecek bir kaynaktır.

•  Deneme tahtası: Tepkileri öğrenmek ve ince ayar yapmak amacıyla düşüncelerinizi anlattığınız kişidir.

•  Karşılaştırma noktası: Gelişmenizi değerlendirmek amacıyla kendi beceri düzeyinizi onunki ile karşılaştırdığınız kişidir.

•  Geribildirim yorumcusu: Aldığınız geribildirim verilerinden anlam çıkarmanıza yardımcı olacak kişidir.

Zorlama Rolleri - sizi rahatlık alanınızın dışında doğru iterek gelişme­nize yardımcı olurlar.

•  Diyalog ortağı: Sorular sorarak, kışkırtarak ve temel varsayımlar üzerinde düşünmenizi sağlayarak bir konuyu daha derinlemesine araştırmanıza yardımcı olan kişidir.

•  Görev simsarı: Sürekli gelişim için gerek duyduğunuz zorlayıcı görevlere erişebilmenize yardımcı olan kişidir.

•  Denetçi: Sizi, belirlediğiniz gelişim hedeflerini gerçekleştirmekle sorumlu tutan kişidir.

•  Örnek kişi: Gözlemlediğiniz, ve taklit etmeye çalıştığınız kişidir.

Destek Rolleri - sizi teşvik eder ve desteklerler.

•  Danışman: Öğrenme sürecinin güç dönemlerinde duygusal destek
sağlayan kişidir.

•  Amigo: Sizi teşvik eden ve sizin öğrenme ve gelişme becerinize güven duyduğunu gösteren kişidir.

•  Pekiştirici: Gelişim hedeflerinize doğru ilerlediğiniz için sizi ödül­lendiren kişidir.

•  Yoldaş: Sizinle aynı güçlükleri yaşayan ve bu nedenle durumunu­zu çok iyi anlayan kişidir.

Bu geliştirici roller ile ilgili olarak akılda tutulması gereken birkaç önemli nokta vardır:

•  Gelişme yolculuğunuzda aynı insanın birkaç rolü birden üstlenmesi söz konusu olabilir. Örneğin yöneticiniz aynı anda hem görev simsarı­nız hem de pekiştiririniz olabilir. Yakın bir meslektaşınız hem yol­daşınız, hem diyalog ortağınız hem de amigonuz olabilir. Aynı ekipteki iş arkadaşlarınızdan biri hem örnek kişi hem de karşılaş­tırma noktası rollerini üstlenebilir. Geliştirici ilişkilerinizden her biri bu rollerin özel bir karışımından oluşur.

•  Tek bir insan, sizin için bu rollerin tümünü birden üstlenemez. Yaşamı­nızda, gelişiminiz açısından anahtar roller oynayan birkaç kişi bu­lunsa bile (akıl hocaları ya da koçlar gibi) bu kişiler genellikle si­zin gelişim gereksinimlerinizin tümünü birden karşılayacak kadar yetenekli değillerdir ya da buna zamanları yoktur. Zaten tüm bu gereksinimleri tek bir kişinin karşılamasını beklemek de o insana karşı haksızlık olur. Sürekli gelişiminizi güvence altına almak için birkaç ilişki birden kurup yürütmeniz gerekir.

•  Farklı insanlar farklı geliştirici rollerde iyidir. Bazı insanlar mükem­mel birer gözlemcidir, size açık ve spesifik geribildirim verebilir­ler. Bazıları çok iyi birer dinleyicidir ve iş ortamında yakın ilişkiler kurmakta ustadırlar, bu kişiler de danışmanlık rolü için iyi birer adaydır. İnsanların formel rolleri belirli rollere daha uygun olma­larını da sağlayabilir. Örneğin yöneticiler genellikle denetçi, rolün­de iyi iken eş düzeyler en iyi yoldaşlarınız olabilirler.

•  Farklı gelişim hedefleri, farklı geliştirici roller gerektirecektir. Yeni bir li­derlik becerisi edinmeye çalışırken en büyük gereksiniminiz, size bu yeni yetkinliğin nasıl bir şey olduğunu gösterecek bir örnek ki­şi; geliştirmeye çalıştığınız yetkinlik konusunda uygulamalar ya­pabileceğiniz zorlayıcı bir görev üstlenmenizi sağlayacak bir baş­kası ve yeni bir şey denerken güveninizi korumanızı sağlayacak bir amigo olabilir. Sizi daha da başarılı olmaktan alıkoyan eski bir alışkanlığınızı değiştirme çabanız sırasında eski kötü alışkanlığını­za geri döndüğünüzde, size geribildirim verecek birine, sizi dav­ranışınızı değiştirmekle sorumlu tutacak birine ve kendileri de birtakım değişiklikler yapmaya çalışan bir grup iş arkadaşına ge­reksiniminiz olabilir.

Peki işe nereden başlayacaksınız? Gelişim hedefinize ulaşmak açı­sından en çok gereksinim duyduğunuz veri, öneri, zorlama, teşvik ve destek türleri üzerinde düşünmekle başlayın. Sonra da bu konulardaki gereksinimlerinizi en iyi kimlerin karşılayabileceğini araştırın. Dar dü­şünmeyin. Yakın iş çevrenizle, ailenizle ve arkadaşlarınızla sınırlı kalma­yın. Gereksinim duyduğunuz rolleri ve bu rolleri üstlenebilecek insanları belirledikten sonra kendilerine gidip niçin yardımlarına gereksinim duy­duğunuzu anlatın ve gelişim çabanıza onları da katın. Sayfa 18-19'da gö­receğiniz tabloda "ne?" ve "kim?" sorularının yanıtları üzerinde düşün­menizi sağlayacak sorular yer almaktadır.

Potansiyel Geliştirici İlişkilerin Araştırılmasına Yönelik Sorular

Hangi destek rolleri gelişim hedefime ulaşmakta bana yardımcı olabilir?	Bu rolü kim üstlenebilir?
Geribildirim sağlayıcı: Edinmeye çalıştığım yeni davranışlar geribildirimlerle gelişecek türden mi?	Ben bu davranışlar üzerinde çalışırken beni gözlemleyebilecek kim var? Davranışların etkilerini gözlemleme ve değerlendirme konusunda iyi olan kim var? Bana karşı dürüst olacağı konusunda kime güvenebilirim?
Deneme tahtası: Harekete geçmeden önce düşünmemi gerektirecek ikilemler ve sorunlar yaşayacak mıyım?	Yüksek sesle düşünme ve seçenekleri değerlendirme konusunda iyi olan kim var? Aynı sorunlarla karşılaşmış kim var? Yaşadığım belirsizlikleri kiminle paylaşmak isterim?
Karşılaştırma noktası: Gösterdiğim ilerlemeyi başkalarına göre ayarlamamda yarar olur mu?	Uygun bir karşılaştırma noktası kim olabilir? Kaydettiği ilerlemeyi benimle paylaşmayı kim isteyebilir? Kimin başarılarını kolayca görebilirim?
Geribildirim yorumcusu: Benim için geribildirim toplayıp? yorumlayacak birine gereksinimim olacak mı?	Karmaşık verileri yorumlama konusunda iyi olan kim var? Hakkımdaki geribildirimi kiminle paylaşabilirim? Başkaları benim için geribildirim toplaması için kime güvenebilir?
Diyalog ortağı: Yeni ve farklı bakış açılarım anlamam gerekecek mi?	Bakış açısı benimkinden farklı olan kim var? Diyalog kurma ve temeldeki varsayımları araştırma konusunda iyi olan kim var? Şeytanın avukatı rolünü kim iyi oynar?
Görev simsarı: Zor görevler üstlenme olanaklarını bulmak için yardıma gereksinim duyacak mıyım?	Bu tür görev olanakları ortaya çıktığında beni kim destekler? İşimin gerektiği kadar zorlaşması konusunda bana kim yardımcı olabilir?
	İşyeri dışında beni zorlayacak olanaklar bulmamda kim yardımcı olabilir?
Denetçi: Beni değişiklikler yapma konusunda sorumlu tuta­cak biri olursa başarma olasılığım artar mı?	Yöneticim beni bu hedefe ulaşma konusunda bir şekilde sorumlu tutar mı? Bu hedefe ulaşmamı isteyen başkaları var mı?
Örnek kişi: Benim gelişim hedefimi bulunduğu alanda çok yetenekli birini yakından izle­mem gerekiyor mu?	Hedefime ulaşma stratejilerini öğrenmek için kimi izlemeli ya da kiminle konuşmalıyım? Bu alandaki yeteneği ile her zaman bana esin kaynağı olmuş kim var?
Danışman: Bu hedef beni çok zorlayacak mı? Bir hayal kırıklığı yaşar mıyım?	Ben bu hedefle mücadele ederken güvenimi korumamda kim yardımcı olabilir? Hem empatik, hem tarafsız olabilecek kim var? Mazeretlerimi ve ertelemelerimi anlayacak kadar beni iyi tarayan kim var?
Amigo ya da pekiştirir: Başarılı olmak için çokça teşvik ve pekiştirmeye gereksinim var mı?	Genelde bana kendimi yetkin hissettirebilen kim var? Küçük başarılarımı kiminle paylaşabilirim? Başarım için beni ödüllendirebilecek konumda kim var?
Yoldaş: Benzer durumlardaki başka insanlarla iletişim kurarsam hedefime ulaşmam kolaylaşır mı?	Neler yaşadığımı kim anlar? Aynı durumdaki eş düzeylerim kimler? Bu süreçte kim" iyi bir yol arkadaşı" olur?

 

Gelişim Sürdürmek

Kişisel gelişim yaşam boyu sürecek bir iştir, asla sonu gelmez. Bir süre için hareketsiz ya da gizli kalabilir ancak kişinin, performansını iyileştirmesi için her zaman fırsatlar ve nedenler olacaktır. Önceki sayfalarda sözünü ettiğimiz faaliyetlere giriştikten sonra neler gerçekleştirdiğinize dönüp bakmanız, gelişmenizi izlemeniz ve yeni hedefler belirlemeniz gerekir. Bu izleme aşaması için önereceğimiz üç süreç bulunmaktadır: sü­rekli geribildirim almak, ilerlemeniz üzerinde düşünmek ve başarılarınızı pekiştirmek.

Sürekli Geribildirim Alın

Geribildirimin önemini ne kadar vurgulasak azdır. Gelişim hedefleri­nize ulaşma yolunda gösterdiğiniz çabayı destekleyecek sürekli geribildi­rim almanız son derece önemli bir konudur. Başkalarından alacağınız bu bilgi kendi davranışlarınıza ilişkin kör noktaların aydınlanmasına ve sizi başarının en üst noktasına taşıyacak davranışların neler olduğunu anla­manıza yardımcı olabilir. Daha fazla inisiyatif alma konusunda bundan on yıl önce bir hedef belirlemiş olsanız bile bu hedefe ulaşma yolunun ne­resinde bulunduğunuzu şimdi de aktif olarak izlemeniz gerekir.

Hedeflerinize ulaşmak için çalışmanın çeşitli yolları olduğu gibi sürekli geribildirim almanın da çeşitli yolları bulunur. Meslektaşlarınız­dan, hedeflediğiniz davranışlarınıza doğru yol aldığınızı ya da bunlar­dan uzaklaştığınızı gördüklerinde size formel olmayan bir geribildirim vermelerini isteyebilirsiniz. Ayrıca birinden yeni davranışlarınızı hayata geçirdiğiniz bir durumun hemen sonrasında size geribildirim vermesini de isteyebilirsiniz. Bir diğer yol da değiştirmeye çalıştığınız davranışla­rınızla ilgili 360 derecelik araçların kullanıldığı izleme değerlendirmele­rinden yararlanmaktır. Siz, kendinize daha uygun başka yöntemler de bulabilirsiniz. Esas olan, başkalarından düzenli olarak geribildirim almanızı sağlayacak bir süreci başlatmanızdır.

İlerlemeniz Üzerinde Düşünün

Kendi kendinize kalıp düşünmek için zaman ayırın. Bu size hedeflerini­ze ulaşma yolunda ne kadar başarılı olduğunuzu ve nerelerde değişiklik­ler yapmanız gerektiğini anlama fırsatını verir. Bunun için harcayacağınız zamana değecektir.

Düşünürken düşüncelerinize odaklanmanıza yardımcı olmaları için aşağıdaki sorulardan yararlanın:

•  Hedefime ulaşmak için çalışırken yaşadığım deneyimi nasıl ta­nımlayabilirim?

•  Bu deneyime tepkilerim ne oldu? Bu deneyim konusunda ne dü­şünüyorum? Ne hissediyorum? Neyi farklı yapmayı isterdim?

•  Tepkilerim bana ne anlatıyor? Tepkilerimden neler öğrenebilirim?

Düşünmek için olabildiğince sık zaman ayırmaya çalışın. Örneğin her hafta on dakika düşünmeyi kural edinin. Bir kalıp yerleştikten sonra düşünme zamanlarının sıklığını ve süresini artırmak daha kolay olabilir.

Düşünme konusunda işe yarar bir başka yol da günlük tutmaktır. Yazarken, daha önce farkında olmadığınız düşünceleriniz su yüzüne çı­kabilir. Günlüğünüzü, yukarıdaki soruların yanıtlarını yazarak düşün­mek için kullanabilirsiniz. Günlük tutmaya başlarken işinize yarayacak bir ip ucu da öylece yazmaya başlamaktır. Genelde çok düzgün cümleler kurmak ya da çok yaratıcı düşünceler üretmek için kendimize o kadar baskı yaparız ki, düşünme sürecimiz tıkanır. Düşüncelerinizin kalemini­zin ucunda ya da klavyenin tuşlarında ö/gürce akmalarına izin verecek olursanız, kısa süre içinde günlük tutma işinin sizin için daha anlamlı bir hal aldığını göreceksiniz.

Başarılarınızı Pekiştirin

Değişim yönünde attığınız küçük adımlar karşılığında kendinizi ödüllendirmek için pekiştirmeden yararlanmalısınız. Pekiştirme olmadı­ğında başarısızlık olasılığınız artar. Ödül olarak bir film izlemek ya da si­zi heyecanlandıracak bir projede görev almak gibi somut ve gözle görü­lür pekiştiriciler ilk bakışta yapmacık ya da boşa zaman kaybı gibi görün­se de araştırmalar bunun başarı açısından son derece önemli olduğunu kanıtlamıştır.

Ne var ki, pekiştiricilerin yapmacıklık duygusu uyandırması da ge­rekmez. Örneğin günlük tutmak oldukça işe yarar bir pekiştirici olabilir. Zaman ilerledikçe günlüğünüzü açıp önceki deneyimlerinizi, tepkilerinizi ve öğrendiklerinizi hatırlayın. Hedeflerinizi belirlediğiniz güne göre ne kadar ilerleme kaydettiğinizi göreceksiniz.

Her şeyden önce de pekiştirmenin, gerçekleştirdikleriniz konusun­da kendinizi iyi hissetmenizi sağlaması gerektiğini bilin. İşinize yaraya­cak, kutladığınız başarılara uygun ve hoşunuza gidecek bir pekiştirici bulun. Neden hoşlanırdınız? Baleye gitmek olabilir mi? En sevdiğiniz televizyon programını izlemek? Bir yardım derneğinde gönüllü olarak çalışmaya başlamak? Ya da sadece kendinize hedeflerinize ulaşmak için çok çalıştığınızı ve iyi bir iş yaptığınızı hatırlatmak? Önemli olan göster­diğiniz gelişme için kendinizi ödüllendirmenizdir. Küçük ilerlemeler bile önemlidir ve takdir edilmeleri gerekir.

Yola Çıkın

Bizler sizin kendiniz için belirlediğiniz hedeflere ulaşmanıza yardımcı ol­mayı çok istiyoruz. Şu ana kadar epeyce yol aldınız. Bir gelişim deneyi­mine girişmiş olmanız gerçeği bile gelişme ve değişme konusunda ciddi olduğunuza ilişkin güçlü bir işarettir.

Hedefinizi gerçekleştirmek için yola çıkmak şu anda gözünüzü kor­kutuyor olabilir, ancak şunu unutmayın: Burada söylenenler üzerinde düşünür ve gelişim sürecinizin iplerini elinize almak için buradaki bilgi­lerden yararlanırsanız, deneyimlerimizle biliyoruz ki hedefinize ulaşma olasılığınız çok artacaktır. Kazancınız bu konuda yaptığınız yatırımdan büyük olmalıdır ve biz şimdiye kadar epeyce yatırım yaptığınızı da bili­yoruz. Yola çıkın, size iyi yolculuklar diliyoruz.

Özet

Araştırmalar ve uygulamalar, bir geribildirim deneyiminin he­men ardından kendisine hedef belirleyen ve bunları gerçekleştirmek için çalışmaya başlayan kişilerin, güçlü yönlerinden gerektiğince yararlanma­ları ve gelişime yönelik verimli bir süreç yaşamaları olasılığının daha bü­yük olduğunu göstermektedir. Bir yönetici olarak öğrenme, gelişme ve değişme yolundaki çabalarınızda sonuna kadar yararlanmanız gereken üç strateji bulunmaktadır:

Bunlardan birincisi, zorlayıcı görevler üstlenmektir. Kendinize bir gelişim hedefi belirlediğinizde sizi o hedefinizi gerçekleştirmek için çaba göstermeye zorlayacak güç görevler üstlenmenizde yarar olacaktır. Bu, güçlü bir gelişim stratejisidir çünkü iyileştirmek istediğiniz beceri ve dav­ranışlarınız için size uygulama alanı sağlayacaktır. Yaparak, neyin işe ya­rayıp neyin yaramadığını görerek ve yeniden deneyerek öğrenirsiniz. Bu strateji aynı zamanda size daha iyi olma yönünde motivasyon da sağlar. Eğer hedeflediğiniz beceri ve davranışlarınızı iyileştirmezse, büyük olası­lıkla görevinizi de iyi yapamazsınız. Bu durumda siz de, başkaları da ge­lişim hedeflerinize ulaşmadığınızı açıkça görürsünüz.

İkincisi, hedeflediğiniz beceriler konusunda eğitim almaktır. Birta­kım zorlayıcı görevler üstlenmenin yanı sıra eğitim olanaklarını da araş­tırmalısınız. Eğitim programlarının en çok işe yaradığı zamanlar, gelişim hedefinize ulaşmanızda size yardımcı olacak spesifik bir beceri belirlemiş olduğunuz durumlardır. Örneğin eğer hedefiniz eş düzeylerinizi etkileme konusunda daha iyi olmak ise, pazarlık becerilerinizi geliştirmenizi sağla­yacak bir eğitim programı size bu hedefinize ulaşmanızda yardımcı olabi­lir. Bu tür programlar aynı zamanda yeni becerilerinizi deneyebileceğiniz güvenli ortamlardır.

Üçüncü olarak da geliştirici ilişkiler kurmalı ve sürdürmelisiniz. Ge­lişim hedeflerinize ulaşmak için çalışırken başka insanların yardımlarına gereksinim duyacaksınız. İşe, gelişim hedefinize ulaşmak açısından en çok gereksinim duyacağınız veri, öneri, zorlama, teşvik ve destek türleri üzerinde düşünerek başlayın. Sonra da bu gereksinimlerinizi en iyi karşı­layacak kişilerin kimler olabileceğini düşünün. Dar düşünmeyin. Yakın çevreniz, aileniz ve arkadaşlarınızla kendinizi sınırlamayın. Gereksinim duyduğunuz rolleri ve bu rolleri üstlenebilecek insanları belirledikten sonra kendilerine gidip niçin yardımlarına gereksinim duyduğunuzu an­latın ve gelişim çabanıza onları da katın.

Kişisel gelişim yaşam boyu sürecek bir iştir. Performansınızı iyileş­tirmeniz için her zaman fırsatlar ve nedenler olacaktır. Gelişim yolunda ilerlerken neler gerçekleştirdiğinize dönüp bakmayı, gelişmenizi izlemeyi ve yeni hedefler belirlemeyi alışkanlık edinin.