Görüş birliği neden tehlikelidir?
Bir toplantıda fikrinizi kendinize sakladığınız oldu mu? Mutlaka olmuştur. Hiçbir şey söylemeyiz, aktarılanları onaylayarak başımızı sallarız, ne de olsa sürekli oyunbozan olmak istemeyiz. Ayrıca farklı fikrimizin doğruluğundan yüzde yüz emin olamayız. Hemfikir olan diğerleri de aptal değildir sonuçta. Herkes böyle davrandığında ortaya grup düşüncesi çıkar: Bir grup zeki insan aptalca kararlar verir, çünkü her biri kendi fikrini sözde görüş birliğine uydurur. Böylece, her bir grup üyesinin normal şartlar altında reddedeceği kararlar ortaya çıkar. Grup düşüncesi, geçmiş bölümlerde incelediğimiz düşünce hatası sosyal ispatın özel bir türüdür.
1960 yılının Mart ayında Amerikan Gizli Servisi, komünizm karşıtı sürgün Kübalılar'ı Fidel Castro'nun rejimine karşı kullanmak üzere örgütlemeye başladı. Göreve gelmesinden iki gün sonra, Ocak 1961'de, Başkan Kennedy gizli servis tarafından Küba saldırısının gizli planı hakkında bilgilendirildi. 1961 Nisanı'nın başında Beyaz Saray'da kritik bir toplantı gerçekleşti. Kennedy ve bütün danışmanları saldırıyı onayladı. 17 Nisan 1961'de, 1.400 sürgün Kübalı'dan oluşan bir tugay ABD donanmasının, hava kuvvetlerinin ve CIA'nin yardımıyla Küba'nın güney sahilindeki Domuzlar Körfezi'ne çıkarma yaptı. Hedef Fidel Castro hükümetini devirmekti. Hiçbir şey planlandığı gibi gitmedi. İlk gün tek bir gemi bile ikmalle kıyıya ulaşamadı. İlk iki gemi Küba Hava Kuvvetleri tarafından batırıldı, ardından gelen iki gemi de dönüp kaçtı. 24 saat içinde tugay Castro'nun ordusu tarafından tamamen çember içine alınmıştı. Üçüncü gün hayatta kalan 1.200 savaşçı yakalanarak savaş esiri kampına kapatılmıştı.
Kennedy'nin Domuzlar Körfezi Çıkarması Amerikan dış politikasının en büyük fiyaskolarından biri sayılır. Şaşırtıcı olan çıkarmanın düşünüldüğü gibi gitmemesi değil, bu kadar saçma bir planın uygulanmaya konulmasıdır. Çıkarma için olumlu görünen varsayımların tümü yanlıştı. Örneğin, Küba Hava Kuvvetleri'nin gücü tamamen hafife alınmıştı. Ayrıca 1.400 sürgün Kübalı'dan oluşan tugayın zorda kalırsa Castro'ya karşı bir savaş başlatmak için Escambray Dağları'nda saklanabileceği hesap edilmişti. Küba haritasına bir kez bakmak, kaçış yerinin Domuzlar Sahili'nden 150 kilometre mesafede olduğunu ve arada geçilmez bir bataklık bölgesinin varlığını görmek için yeterdi. Kennedy ve danışmanları şimdiye dek bir Amerikan hükümetinde bir araya gelen en zeki insanlardandı. 1961'de Ocak ile Nisan ayı arasında ters giden neydi?
Psikoloji profesörü Irving Janis birçok fiyasko incelemiş. Hepsinin ortak noktası şu: Kendini bir şeye adayan bir grubun üyeleri illüzyonlar oluşturarak bir birlik ruhu geliştiriyor. Bunu farkında olmadan yapıyorlar. Bu illüzyonlardan biri, zarar göremez oldukları inancı. "Liderimiz (bu durumda Kennedy) ve grup planın işleyeceğinden eminse talih bizden yana olacaktır." Bir de oybirliği illüzyonu var: "Diğer herkes hemfikirse, benim farklı fikrim yanlış olmalı." Ve insan, fikir birliğini zedeleyebilecek oyunbozan olmak istemiyor. Sonuçta gruba dâhil olmaktan memnun. Çekinceler gruptan dışlanmakla sonuçlanabilir.
Grup düşüncesi ekonomide de karşımıza çıkar. Tipik örnek Swissair'in 2001'de batmasıdır. O zamanki CEO'nun etrafındaki danışmanlar grubu eski başarıların coşkusuna kapılarak o kadar güçlü bir görüş birliği geliştirmiştir ki, son derece riskli olan genişleme stratejisine karşı farklı fikirler dile bile getirilememiştir.
Sonuç: Kendinizi güçlü görüş birliği olan, kendini adamış gruplar içinde bulduğunuzda fikrinizi -duymak istemeyenler olsa da mutlaka söyleyin. Dile gelmeyen varsayımları araştırın. En kötü durumda grup yuvasından dışlanma riskine girersiniz. Ve siz bir grup yönetiyorsanız o zaman da birine şeytanın avukatı rolünü verin. O kişi ekibin en sevileni olmayacaktır. Ama belki ekipteki en önemli kişi olur.